مطرود آگاه

عَقل همچون پروانه است و معشوق همچون شمع است. هر چند که پروانه ، چون خود را بر شمع زند بسوزد و هَلاک شود. امّا پروانه آن است که هرچند بر او آسیبِ آن سوختگی و اَلَم می رسد ، از شمع نشکیبد. و اگر حیوانی باشد مانند پروانه که از نورِ شمع بشکیبد و خود را بر آن نور نزند ، او خود پروانه نباشد! و اگر خود را پروانه ، بر نورِ شمع زند و پروانه نسوزد ، آن نیز شمع نباشد! پس آدمی که از حق بشکیبد و اجتهاد ننماید ، او آدمی نباشد! و اگر تواند حق را ادراک کردن ، آن هم حق نباشد! پس آدمی ، آن است که از اجتهاد خالی نیست و گِردِ نورِ جلالِ حق می‌گردد ، بی‌آرام و بی‌قرار. و حق ، آن است که آدمی را بسوزد و نیست گرداند و مُدرَکِ هیچ عقلی نگردد. مولانا از کتاب" فیه ما فیه"